بررسی سازگاری ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از روش های ابرهارت راسل، غیرپارامتری رتبه ای،گزینش هم‌زمان و بای پلات

      به­منظور مطالعه برهمکنش ژنوتیپ × محیط و سازگاری بیست ژنوتیپ پیشرفته گندم نان بهارهاز نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، آزمایشیبا استفاده از طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با دو تکرار طی سال­هایزراعی 93-1390درایستگاهتحقیقاتکشاورزیتبریز و میانهدر مجموعدرپنجمحیط (ترکیبسالومکان) اجرا شد. تجزیه مرکب داده­ها نشان داد که برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای تمام صفات مورد اندازه­گیری (عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح) حداقل در سطح احتمال پنج درصد معنی­دار بود. بر این اساس، تجزیه پایداری ژنوتیپ­هابر اساس روش ابرهارت و راسل، روش غیرپارامتری رتبه­ای و روش گزینش همزمان برای عملکرد دانه و اجزای آن انجام شد. نتایج تلفیق این روش­ها نشان داد که از نظر وزن هزاردانه ژنوتیپ­های شماره 5، 14 و 8، تعداد دانه در سنبله ژنوتیپ­های شماره 1، 5 و 6، تعداد سنبله در واحد سطح ژنوتیپ­های شماره 6، 17 و 1، ضمن داشتن برهمکنش کمتر با محیط نسبت به سایر ژنوتیپ­ها، از پتانسیل تولید بالاتری نیز برخوردار بودند، اما از نظر عملکرد دانه، ژنوتیپ شماره5 با شجره Yang87-158و ژنوتیپ شماره 8 با شجره Milan CM75118-B-5M-1Y-05M به­ترتیب با عملکرد 47/6 و 38/6 تن در هکتار سازگاری بیشتر و برهمکنش کمتری با محیط داشتند و قابل توصیه جهت کشت در اقلیم مشابه از نظر آب و هوایی هستند. همچنین،نتایج حاصل از این تحقیقنشان داد که در تجزیه اثرمتقابل ژنوتیپ× محیط، روش رتبه­ای تا حدود زیادی نتیجه مشابه­ای با روش گزینش همزمان ارایه می­دهد.